ADHD jest powszechnie znaną chorobą, która według pełnej nazwy oznacza Zespół Nadpobudliwości z Deficytem Uwagi, czyli angielskie Attention Decicit Hyperactive Disorder. Schorzenie to polega na neurologicznym zaburzeniu, a do jego rozwoju dochodzi we wczesnym dzieciństwie, przy czym istnieją różne jego formy, objawiające się w bardziej lub mniej łagodny sposób. Deficyt uwagi wynika z budowy mózgu, gdyż sieć połączeń nerwowych działa tu nieprawidłowo. Zaburzenie sprawia, że osobom z ADHD trudno jest się skupić, zatrzymać uwagę na jednej rzeczy i pohamować impulsywne działanie, stąd też dzieci cierpiące na tę chorobę są postrzegane jako wyjątkowo ruchliwe i niespokojne.
Niezbędne informacje o ADHD
Zespół Nadpobudliwości z Deficytem Uwagi oddziałuje przede wszystkim na zachowanie w szkole i to właśnie tam początkowo dostrzega się objawy choroby. Dzieci z ADHD są mniej uważne niż ich rówieśnicy i trudno jest im złapać kontakt z innymi oraz dostosować się do norm społecznych. Ostatecznie ma to wpływ na postrzeganie siebie, ich samoocenę i problem z akceptacją. Co ciekawe, schorzenie to jest dość powszechne, mimo iż wielu osobom wydaje się, że w ich otoczeniu problem ten nie występuje. Na ADHD choruje aż około 7% dzieci, aczkolwiek zdarza się, że objawy są przez długi czas ignorowane, a dzieci postrzegane jako niegrzeczne, nieposłuszne i „roztrzepane”. Poza tym częściej dotyka ono chłopców aniżeli dziewczynki.
Wiele osób ma problem z dokładnym określeniem, czym tak naprawdę jest ADHD. Wiadomo, że są to zaburzenia zachowania, ale jakie? Przede wszystkim należy tu wymienić wyjątkową ruchliwość. Wydaje się, że dziecka z tym schorzeniem jest „wszędzie pełno”, przemieszcza się z miejsca na miejsce i nie jest w stanie spokojnie usiedzieć choćby przez chwilę. Ciągle rozrabia, wchodzi tam, gdzie nie powinno i niejednokrotnie stwarza sytuację, w których jego bezpieczeństwo jest zagrożone. Ponadto trudno jest mu skupić uwagę i – wbrew pozorom – nie chodzi tu tylko o naukę czy inne obowiązki, ale także o zabawę, ponieważ maluch szybko zmienia wówczas obiekt zainteresowania, szybko się nudząc i nie potrafiąc na dłużej zająć się jedną zabawką. Łatwo się rozprasza, zbyt intensywnie reaguje nawet na najmniejsze bodźce, co bywa powodem przerywania dotychczasowego zajęcia.
Co jeszcze można zauważyć w zachowaniu osoby z ADHD?
Chociażby to, że nie jest w stanie zapamiętać stosunkowo prostych instrukcji postępowania czy zasad, nie mówiąc już o samodzielnym zorganizowaniu sobie tych zasad. Dodatkowo dziecku często zdarza się gubić różne rzeczy, zostawiać je w przypadkowych miejscach, po czym ma ono trudności z przypomnieniem sobie, gdzie ostatnio widziało zgubę.
ADHD wiąże się także z zaburzeniami w sferze emocjonalnej. Przejawia się to między innymi w częstych napadach agresji, złoszczeniem się i wdawaniem się w konflikty. Może zdarzać się tak, że to na zwróconą dziecku uwagę reaguje ono nerwami i odpowiada niegrzecznie, a wręcz gwałtowanie. Stąd też wynikają problemy z akceptacją takiego dziecka przez rówieśników, którzy uważają go za aroganckiego i niemiłego.
Czy istnieje sposób, aby pomóc dziecku z ADHD?
Odpowiedź brzmi: tak. Można ułatwić mu życie. Należy przede wszystkim okazać mu zrozumienie. Jego zachowanie nie wynika ze złośliwości, nie jest ono celowo nerwowe czy nieposłuszne, nie ignoruje nas z premedytacją. Wystarczające jest, że czuje się odrzucone przez rówieśników, więc musi ono czuć akceptację przynajmniej ze strony najbliższych. Ogromną pomocą z naszej strony będzie próba uporządkowania świata takiej osoby. Próbujmy wprowadzić do jego życia rutynę, budujmy jego codzienność wedle schematów nawet w tak niepozornych sprawach jak godziny czy miejsce spożywania posiłków. To da mu poczucie bezpieczeństwa, ograniczy niepotrzebne bodźce i nauczy pewnych norm zachowania.
Według badań Zespół Nadpobudliwości z Deficytem Uwagi nie jest wyrokiem, z którym dana osoba musi zmagać się przez całe życie. Dlaczego? Ponieważ ludzki mózg jest plastyczny. Oznacza to, że można go trenować i zmieniać sposób jego funkcjonowania. Problemy takie jak dysleksja czy dyskalkulia są uciążliwe i sprawiają wiele kłopotu w szkole, jednak można ograniczyć ich objawy. Nie oznacza to, że można od tak dojść do perfekcji w liczeniu czy pisaniu, ale jest możliwość rozwinięcia się w sposób wystarczający do normalnego funkcjonowania. Tak samo jest z ADHD. Treningi mózgu, zmuszanie się do rzeczy, które na co dzień zostają uniemożliwione właśnie przez chorobę, powoduje zmiany. Pewne czynności, sposób myślenia zapisują się jako nawyki, które nazwać można strategiami psychicznymi. Nie jest to oczywiście metoda leczenia, a raczej nauka funkcjonowania w wyznaczonych ramach społecznych, która ułatwi życie.
W tym wszystkim należy pamiętać o jednej rzeczy – nie każde dziecko, które jest nadpobudliwe, ruchliwe i gwałtowne czy nawet nieposłuszne ma ADHD. Wszystko to zależy od wielu czynników, którym należy się dokładniej przyjrzeć, jeśli podejrzewamy, że nasz maluch może cierpieć na Zespół Nadpobudliwości z Deficytem Uwagi.